Çocuklarda Geniz Eti (Adenoid) ve Problemleri

Geniz eti (adenoid)  nedir? Geniz eti bağışıklık sisteminin bir parçası olup lenfoid yapıda olan dokulardan oluşmaktadır. Görevi, burundan giren mikropları yakalamak ve vücudun mikroplarla savaşmasına yardımcı maddeler olan antikorları üretmektir. Vücudun direnç ve immunolojisinde rol oynarlar.

Geniz Eti Nerede Bulunur? Geniz bölgesi burun pasajının arka tarafında yumuşak damak ve küçük dilin üst bölgesinde yer alır. Geniz eti bademcikler gibi ağız içinden bakmakla gözükemez. Çeşitli tıbbı görüntüleme veya basit endoskopik muayene teknikleriyle muayene edilebilir.

Her insanda geniz eti var mıdır? Geniz eti doğuştan olan bir organdır. 6-7 yaşlarında en büyük boyutlarına ulaşıp bu yaşlardan itibaren küçülmeye; ergenlikten itibaren ise hiç görülmemeye başlar. Yetişkinlerde geniz eti ya hiç yoktur ya da çok küçüktür.

Geniz eti şikâyetleri nelerdir? Doğuştan olan bir organ olduğu için hemen hemen tüm küçük çocuklarda bir miktar geniz eti büyümesi vardır. Eğer büyümüş geniz eti semptomlara sebep oluyorsa anormal sayılmalı ve tedavi edilmelidir.  Sıklıkla görülen şikayetler uzun dönem devam eden burun tıkanıklığı, burun akıntısı, horlama, uykuda solunum durması (apne), iştahsızlıktır. Çocuklarda geniz etine bağlı tekrarlayan sinüzit ve orta kulak iltihapları görülebilir. Östaki tüpünün etkilenmesine bağlı işitme kaybı ile sonuçlanan orta kulakta sıvı birikimi de görülebilir. İşitme kaybı konuşma gelişiminde gerilemeye, okul başarısında azalmaya ve sosyal becerilerde geriliğe neden olabilir. Uykuda solunum durması ve horlama karın içi basıcı arttırarak bazen geceleri alt ıslatmaya sebep olabilir.  Son olarak uzun dönem ağız solunumu yapılması yüz ve dişlerde deformiteye sebep olabilir.

Geniz Eti Tedavisi Nasıl Yapılır? Eğer geniz eti gereğinden fazla büyümemiş ve iltihaplanma çok sık tekrar etmiyorsa, geniz eti tedavisinde antibiyotikler, ağrı kesiciler ve antihistaminikler(alerji ilaçları) kullanılır. Ancak sık tekrar eden iltihaplanmalar ve fazlasıyla büyüyen geniz eti tedavisinde ilaçlar etkili olamayabilir. Bu durumda geniz etinin ameliyatla alınması gerekmektedir Çocuklar geniz eti alındıktan sonra daha sık hastalanmazlar; çünkü vücutta geniz eti gibi görev yapan başka dokular aynı fonksiyonları yeterince yapabilirler.

Geniz eti ameliyatında aileleri neler bekler? Geniz eti ameliyatı hemen bütün dünyada çocukluk döneminin en sık yapılan cerrahi işlemidir. Ameliyatın kendisi 10-15 dakika olup, ameliyathanede uyuma ve uyanma süresi dahil ortalama 30-45 dakika sürmektedir. Eğer orta kulakta su birikimi varsa aynı anda kulaklara ventilasyon tüpü de yerleştirilir. Geniz eti ameliyatı için cillte bir kesi yapılmasına gerek yoktur. Ameliyat ağız içinden yapılır. Genizdeki dokular hafifçe kazınır. Genellikle hastanede toplam kalış süresi 5-10 saat arasında olmaktadır. Hasta açısından kolay bir ameliyattır. Ameliyat sonrası 3-4 gün kadar katı, kuru, sıcak yiyeceklerden uzak durulmalıdır. Sulu yumuşak gıdalar tercih edilmelidir. Ameliyat sonrası ağrı ağızdan alınacak ağrı kesici şuruplarla geçebilecek kadardır. Geniz eti operasyonunun en önemli komplikasyonu kanamadır. Bu yüzden ameliyat öncesi kanama değerleri dikkatle ölçülmeli, aspirin gibi kan sulandırıcı ilaçlar kullanılmamasına dikkat edilmeli; enfeksiyon esnasında ameliyat edilmemelidir.

Op.Dr.Cenk EVREN

KBB Uzmanı